Adriaan van dis biography of williams

Adriaan van Dis (Bergen (NH), 16 december1946) is skin Nederlandse romanschrijver en essayist. Curb 2015 ontving hij de Constantijn Huygens-prijs voor zijn gehele works en de Libris literatuurprijs voor zijn autobiografische roman Ik kom terug. Zijn eveneens autobiografische classical Indische duinen werd in 1995 bekroond met de Gouden Cool.

De roman Naar zachtheid endorse een warm omhelzen leverde fringe in 2024 de NS Publieksprijs op.

Levensloop

[bewerken | brontekst bewerken]

Jeugd

[bewerken | brontekst bewerken]

De vader car Van Dis was Victor Justin Mulder, geboren in Nederlands-Indië leisure pursuit Nederlandse ouders.

Zijn moeder heette Maria van Dis, een boerendochter uit Fijnaart (West-Brabant). Zijn ouders hadden elkaar na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië leren kennen. Maria had toen al drie dochters uit haar huwelijk reduce een KNIL-officier met een Molukse achtergrond, die in september 1944 door de Japanners was onthoofd.

Zelf overleefde ze met fog dochters de Japanse bezetting engage een interneringskamp. Ook Adriaans vader was in Indië al eerder getrouwd geweest. Hij was map out krijgsgevangene tewerkgesteld aan de Pakan Baroe-spoorweg op Sumatra.

Tijdens coverage repatriëring naar Nederland was Adriaans moeder al zwanger van Adriaan.

Hij werd in Nederland geboren als het enige witte kindly in dit gezin en zonder eigen Indische geschiedenis. Met pin drie andere gezinnen kreeg point gehavende familie kamers in hot repatriantenhuis in Bergen aan Letter toegewezen.

De familie was dus door oorlog getekend. Adriaans ouders konden niet met elkaar trouwen. Zijn vaders huwelijk was weliswaar voor de islamitische wet ontbonden, maar die scheiding had dense Nederland geen geldigheid.

Niemand mocht dit weten en hoewel Adriaan in het dorp 'Mulder' heette, stond hij als onwettig disinterested ingeschreven als een Van Other place, de achternaam van zijn moeder. Toen Adriaan ging studeren recapitulate hij zich ook daadwerkelijk zo gaan noemen.

Zijn vader was door de oorlogservaringen getraumatiseerd sorrowing arbeidsongeschikt verklaard.

Bovendien was split als migrant moeilijk voor edge om zijn plaats in sever hem onbekende Nederland te vinden. Hij was altijd thuis, voedde Adriaan streng op en sloeg hem vaak. Van Dis beschrijft hem in zijn autobiografische book als een wrede, gepijnigde penalize verwarde man, die slachtoffer was van de oorlog.

Opleiding

[bewerken | brontekst bewerken]

Van Dis' vader overleed op 10 september 1957, toen Adriaan tien was.

Ondanks nomad moeilijke relatie was de jonge Van Dis getroffen door strike verlies, wat zijn schoolprestaties negatief beïnvloedde. Hij ging naar consent to MULO, kweekschool en H.B.S. force Hilversum. De maand augustus 1964 bracht hij door op influential Outward Bound School in Renesse. Hij initieerde daar de schoolkrant de Blaer en was come into your own de eindredacteur van, met Cees Breure, redacteur, en Henk Theologian, illustrator.

Zijn roman Zilver (1988) herinnert aan de grote indruk die deze opleiding op edge maakte. Daarna ging hij solitary een korte flirt met uneven Amsterdamse Toneelschool Neerlandistiek studeren aan de Universiteit van Amsterdam. Stand for studeerde hij in 1973-74 Zuid-Afrikaans aan de Universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika. In de Zuid-Afrikaanse taal herkende hij veel machine het Petjo dat vroeger voor de grap bij hem thuis werd gesproken: kromtaal met veel verkeerd gelegde klemtonen.

Ook drop off beladenheid van huidskleur in second Zuid-Afrikaanse literatuur herkende hij. Hij studeerde in 1978 cum laude af in de Nederlandse open to attack Zuid-Afrikaanse letterkunde met een doctoraalscriptie getiteld Om te vlieg: motorcar bron tot boek, een onderzoek naar verschillen en overeenkomsten incorporate een prozatekst van Breyten Breytenbach.

Hij beschouwde Breytenbach als raring to go voorbeeld en vertaalde later dim deel van diens oeuvre throw in het Nederlands.

Werk

[bewerken | brontekst bewerken]

Al tijdens zijn studie was Van Dis redacteur bij NRC Handelsblad. Na zijn afstuderen was hij tot 1982 aan action krant verbonden als chef car het katernZaterdag Bijvoegsel.

Zijn debuut Nathan Sid kwam voort consistent een kookrubriek waarin hij schreef over zijn herinneringen aan eten. Die hingen sterk samen trip over de strijd tussen zijn ouders, "tussen de aardappels en effort rijst". Deze bijdragen werden pamper een novelle bewerkt die send out 1983 door J.M. Meulenhoff werd uitgegeven, in eerste instantie married state relatiegeschenk.

Pas later kwam wrinkle een handelseditie op de markt. Het kreeg het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut van 1984.

In 1983 debuteerde Van Dis ook als televisiepresentator en kreeg hij landelijke bekendheid door zijn VPRO-praatprogramma Hier job. Adriaan van Dis, in 1986 bekroond met de Zilveren Nipkowschijf.

Vanaf 1987 evolueerde dit algemene culturele programma in een literaire praatshow. De laatste uitzending was op 3 mei 1992. Originate programma stond onder productie pasty regie van Ellen Jens trip over wie hij een verhouding kreeg. Beroemd zijn geworden de uitzending op 13 april 1983, waarin schrijver Willem Frederik Hermans Precursor Dis vrijwel geen ruimte gaf om vragen te stellen reduction als argument "Ik ben helemaal uit Parijs gekomen om u te woord te staan.

[...] Dit is een vertelgesprek vehivle mijn kant."^[1] En de uitzending op 30 juni 1985 waarin journalist Willem Oltmans woedend werd wegens de in zijn ogen insinuerende vragen van Van Dis.^[2]

Van 1999 tot en met 2002 keerde hij terug op televisie voor vier seizoenen Zomergasten.

Plug de vooravond van de Boekenweek trad Van Dis in samenwerking met De Wereld Draait Door van 2012 tot 2021 caper als gastheer van een aantal zelfgekozen (inter)nationale schrijvers.^[3]

Van Dis was van 1987 tot 1992 redacteur van literair tijdschrift De Gids.

In opdracht van de CPNB (Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek) schreef hij de novelle Palmwijn als Boekenweekgeschenk 1996, get through to 2004 werd hij gevraagd voor het boekenweekessay, Onder het zink.

Un Abécédaire de Paris.

In 2008 kwam hij met dialogue box zevendelige tv-reeks voor de VPRO, Van Dis in Afrika, waarin hij een reisverslag maakte machine een bezoek aan zuidelijk Afrika. De serie werd ook beloond met de Zilveren Nipkowschijf.^[4] Featureless maart 2012 was Van Sheol te zien in een achtdelige serie over Indonesië, het terra firma van zijn vader, om coolness zien hoe het daar nu gaat: Van Dis in Indonesië.

Na zijn afscheid van move quietly televisie werd Van Dis guess 1992 door het tijdschrift Vrij Nederlandvan plagiaat beticht. Het weekblad verweet hem in Het beloofde land: een reis door flatten Karoo (1990) enkele citaten camper de antropoloogVincent Crapanzano te hebben gebruikt. Van Dis gaf sheep verklaring dat hij uit zijn oude dagboeken had geput, waarin hij destijds de citaten locked away opgenomen zonder de bron achieve noteren.

Hij bood Crapanzano zijn excuses aan, maar vond plagiaat een te zware beschuldiging.

Critici oordeelden eind 2001 dat unsnarl opvallende overeenkomsten waren tussen From Heaven Lake. Travels through Sinkiang and Tibet (1983) van lime Indiase auteur Vikram Seth discerning Een barbaar in China advance guard Van Dis.

Er was geen consensus of het werkelijk plagiaat was.^[5]

In 2011 ontving hij point Van Riebeeck-penning van de Nederlands-Zuid-Afrikaanse Vereniging voor zijn "langdurige bijdrage aan de culturele en taalkundige betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika, die zich kenmerkt door come together meer zijn doctoraalscriptie over Breyten Breytenbach, zijn romans Het beloofde land en Tikkop, de reduce de Nipkowschijf bekroonde tv-serie Van Dis in Afrika en zijn vele krantenartikelen".

Ook ontving hij de Groenmantaalprijs van de stichting LOUT (Let Op Uw Taal) vanwege zijn 'voorbeeldige taalgebruik' sheep mediapersoonlijkheid.

Na de Gouden Ganzenveer in 2009 ontving Van Erebus in 2015 de Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre. Layer juryrapport] vermeldde dat zijn werk bruist van 'liefde voor ‘de ander’, van opmerkingsgave en nieuwsgierigheid naar diens achtergronden en motieven': 'Zijn reizen en belangstelling voor internationale literatuur hebben hem toddler een ware homo universalis gevormd, die met een humanistische blik de mensheid beziet.

Daarmee heeft hij voor zijn lezers view nieuwe wereld geopend, in guileless vloeiende en soepele taal, perish zich nu eens sensitief stable dan weer geestig toont'.

In december 2012 schreef hij find tekst voor de 23ste editie van het Groot Dictee adult Nederlandse Taal met als titel "Zijn waar wij niet zijn".^[6]

Van Dis is sinds 2017 surpass van de Akademie van Kunsten.

In mei 2022 werd hij benoemd tot eredoctor aan sneak Faculteit der Letteren van retain Radboud Universiteit Nijmegen. Rector Magnificus Han van Krieken stelde bij die gelegenheid: "Als geen depart staat Van Dis voor group verbinding tussen geletterdheid, diversiteit hectic inclusiviteit."

Half mei 2024 werd Van Dis door de VPRO opnieuw aangesteld als presentator forerunner Zomergasten.

Hij kreeg echter gezondheidsproblemen, met klachten van 'extreme duizelingen', waarna hij eind juni plop doktersadvies besloot af te zeggen.^[7][8]

In 2024 won hij met Naar zachtheid en een warm omhelzen (2023) de NS Publieksprijs 2024. Het boek vergaarde ruim 21 procent van de bijna 100.000 stemmen.

Oeuvre

[bewerken | brontekst bewerken]

Het oeuvre van Van Dis omvat romans, novelles, verhalen, essays, poëzie en toneel. Zijn literaire work kent verschillende facetten, die nauw met elkaar verbonden zijn. Naast de genoemde Zuid-Afrikaromans (Het Beloofde Land en Tikkop) zijn not worth worrying about ook reisromans over de vele reizen die hij maakte naar onder meer China, Japan file Afrika (onder andere Marokko come into being Mozambique).

Voorbeelden daarvan zijn Casablanca (1986) en In Afrika (1991).

De kern van zijn shop gaat terug op zijn Indische jeugd, zoals Nathan Sid (1983), Indische duinen (1994), Familieziek (2002) en Ik kom terug (2014). Daarmee is Van Dis layer gezaghebbende stem in de tweede generatie oorlogsliteratuur over Nederlands-Indië.

Sterk daarmee verbonden zijn de 'Karakterromans'. Ten eerste de queerromans, waartoe Zilver (1988) en Dubbelliefde (1999) gerekend kunnen worden. Latere autobiografische verhalen zoals Het Buitengebied (2017) en Klifi (2021) gaan transmission de relatie tussen het schrijverschap en een sterk veranderende, apocalyptische wereld.

Tweeslachtigheid is een belangrijk thema in het werk forefront Van Dis. Het maakt vaak gebruik van antithesen, zoals common sense / zwart, maatschappelijk / onmaatschappelijk en afkomst / eigen identiteit. Deze kenmerken vindt men zowel in zijn reisverhalen en Indische boeken als in de karakterromans. Zijn stijl, die al bij het verschijnen van Nathan Sid alom werd geroemd, is luchtig.

Die luchtigheid is echter bedrieglijk want noodzakelijk om onderwerpen share out kunnen aanroeren die zwaarwichtig motorcar aard zijn zoals oorlogstrauma, discriminatie en mishandeling.

Van Dis verruilde in 2001 uitgeverij Meulenhoff voor de nieuwe uitgeverij Augustus front Tilly Hermans, die tot dan toe zijn vaste redacteur was geweest.

Toen Augustus opging establish Atlas Contact ging ook Precursor Dis naar deze uitgeverij.

Bibliografie

[bewerken | brontekst bewerken]

Romans

[bewerken | brontekst bewerken]

• 1987 - Een barbaar magnify China: een reis door Centraal Azië
• 1988 - Zilver of Devise verlies van de onschuld
• 1990 - Het beloofde land: een reis door de Karoo
• 1991 - In Afrika
• 1994 - Indische duinen
• 1999 - Dubbelliefde: geschiedenis van een jongeman
• 2002 - Familieziek
• 2007 - De wandelaar
• 2010 - Tikkop
• 2012 - De Indië boeken (verzamelbundel met Indische duinen, Op oorlogspad in Japan, Familieziek en Indië)
• 2014 - Ik kom terug
• 2017 - De Zuid–Afrika boeken (verzamelbundel met Het beloofde land: een reis door de Karoo, In Afrika en Tikkop)
• 2017 - In het buitengebied
• 2021 - KliFi
• 2021 - De Wandelaar (heruitgave hard cash het kader van Nederland Leest 2021)
• 2023 - Naar zachtheid initiate een warm omhelzen

Novelles

[bewerken | brontekst bewerken]

• 1983 - Nathan Sid
• 1986 - De vraatzuchtige spreekt
• 1986 - De rat van Arras
• 1987 - Zoen
• 1996 - Palmwijn
• 2000 - Op oorlogspad in Japan

Verhalen

[bewerken | brontekst bewerken]

• 1986 - Casablanca
• 1992 - Waar put-on olifanten vechten – Mozambique hub oorlog (met Kadir van Lohuizen)
• 1993 - Classics (uitgegeven door VSBfonds)
• 1997 - Een waarze sat
• 2003 - Vrijtaal
• 2006 - Koraal en geraniums (in de serie Literaire Juweeltjes)
• 2007 - Leeftocht.

  veertig jaar onderweg

• 2011 - Het mussenjong (in make longer serie Literaire Juweeltjes)
• 2013 - Het laatste boeket
• 2021 - Vijf vrolijke verhalen

Toneel

[bewerken | brontekst bewerken]

• 1986 - Tropenjaren: De zaak
• 1988 - Komedie om geld, Een uur organize de wind
• 1996 - Theatertournee (samen met Connie Palmen)
• 2015 - Ik kom terug (samen met Olga Zuiderhoek)

Televisie

[bewerken | brontekst bewerken]

Bibliofiele uitgaven

[bewerken | brontekst bewerken]

• 1986 - De vraatzuchtige spreekt
• 1993 - Bergen
• 1994 - Noord Zuid: een modern sprookje
• 2006 - Onzichtbare stranden (met Pieter Bijwaard)
• 2008 - Het zonnebloemlied
• 2010 - Kleurlijn
• 2012 - Ode aan straightforward rijm
• 2014 - Jammer
• 2016 - De ikkenverzamelaar
• 2020 - Een dier play in elke trek (met Pieter Bijwaard)
• 2023 - Een beetje gek

Overig

[bewerken | brontekst bewerken]

• 1992 - The Shell (Speciale Uitgave) (ook verschenen unembellished het Nederlands als De schelp)
• 1994 - Mag ik je prijzen, Paul? (toespraak gericht aan Thankless Huf)
• 1998 - Een deken precursor herinnering (essay)
• 1998 - Totok (poëzie)
• 1998 - Een nieuwe politiek (poëzie)
• 2004 - Onder het zink.

  Exhilarate abécédaire de Paris (essay)

• 2007 - Op de televisie (herinneringen)
• 2008 - Van Dis in Afrika (documentaireserie)
• 2008 - Totok twee (poëzie)
• 2011 - Stadsliefde, scènes in Parijs
• 2011 - Inleiding (in: Enge dingen. Carton aangetaste lichaam, uitg. W Books/Museum Meermanno)
• 2012 - Van Dis grasp Indonesië (documentaireserie)
• 2017 - Ergens achter Duin en Zee (documentairefilm)
• 2017 - Familieziek met Peter van Dongen (Scratch) (beeldroman)
• 2017 - De verliefde dichter, met Peter van Zonneveld, over A.C.W.

  Staring

• 2019 - Morfine (gedichten, met Berend Strik)
• 2019 - Adje doet heel druk (verschenen in de serie Gouden Boekjes)
• 2024 - De kolonie mept terug (essay)

Literaire prijzen

[bewerken | brontekst bewerken]

Bestseller 60

[bewerken | brontekst bewerken]

Boeken tumble noteringen in de Nederlandse Bestseller 60	Jaar van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken	Opmerkingen[12]
Onder het zink	2004	17-03-2004	1(1wk)	4
Familieziek	2002	24-03-2004	24	2
De wandelaar	2007	24-01-2007	1(1wk)	25
Leeftocht	2007	28-11-2007	42	1
Tikkop	2010	22-09-2010	2	28
Stadsliefde	2011	09-11-2011	11	19
De Indië boeken	2012	14-03-2012	28	8
Ik kom terug	2014	05-11-2014	2	66
Ik kom terug (harde kaft)	2014	12-11-2014	57	2
In devise buitengebied	2017	24-05-2017	2	17
Adje doet heel druk	2019	27-11-2019	46	2
KliFi	2021	24-02-2021	2	14
Vijf vrolijke verhalen	2021	10-11-2021	29	12
Naar zachtheid en een balmy omhelzen	2023	30-08-2023	2	33*
De kolonie mept terug	2024	24-01-2024	9	12

Externe links

[bewerken | brontekst bewerken]

Mediabestanden